ลูกประคบสมุนไพร เป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้จากการนำ สมุนไพรหลายชนิดมาผ่านกระบวนการทำความสะอาดแล้วนำมา หั่นหรือสับให้เป็นชิ้นตามขนาดที่ต้องการ หากใช้สดให้ตำหรือบด พอแตก หากใช้แห้งให้อบหรือตากแดดให้แห้งแล้วบดหยาบ นำมา ห่อรวมกันด้วยผ้าให้ได้รูปทรงต่างๆ เช่น ทรงกลม รูปหมอน สำหรับนาบหรือกดประคบตามส่วนต่างๆ ของร่างกายเพื่อทำให้ กล้ามเนื้อผ่อนคลาย ช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อย ซึ่งมักใช้ควบคู่ กับการนวดแผนไทยโดยใช้ประคบหลังการนวด ตัวยาที่นิยมใช้ทำลูกประคบ ได้แก่ ไพล ขมิ้นชัน ตะไคร้ บ้าน ผิวมะกรูด ใบมะขาม ใบล้มปอย เกลือ การบูร วิธีการทำลูกประคบสมุนไพรมี ดังนี้
วัสดุ/อุปกรณ์
ผ้าขาวบางหรือผ้าดิบ เชือก กะละมัง ตู้อบลมร้อน เครื่องบด หม้อสำหรับนึ่งลูกประคบ พืชสมุนไพร ที่ต้องการประกอบด้วย
ไพล 15% ขมิ้นชัน 15% ตะไคร้15% ว่านนางคำ 5%
ว่านชักมดลูก 5% ว่านน้ำ 5% เปราะหอม 3% ใบพลับพลึง 2%
ผิวมะกรูด 10% เปลือกล้ม 5% ใบล้มปอย 2% ใบมะขาม 3%
เตยหอม 5% การบูร 2.5% พิมเสน 2.5% เกลือ 5%
วิธีทำ
นำสมุนไพรทั้งหมดทั้งหมดมาคลุกเคล้ากัน (เว้นเกลือ การบูร พิมเสน)อบในตู้อบลมร้อนที่อุณหภูมิ 60-80 องศา ประมาณ 1 ชั่วโมงนำสมุนไพรที่อบเสร็จแล้วมาบดหยาบ ๆนำเกลือ การบูร พิมเสน มาคลุกเค้ากับสมุนไพรที่บดได้ตักสมุนไพรใส่ผ้าดิบหรือผ้าขาวบางที่เตรียมไว้ มัดด้วยเชือกให้แน่น
วิธีใช้
นำลูกประคบสมุนไพร พรมน้ำพอหมาดแล้วนึ่งไอน้ำร้อนประมาณ 15นาทีนวดคลึงบริเวณที่มีอาการ
ประโยชน์
ช่วยรักษาและบรรเทาอาการปวดบวม เคล็ดขัดยอกฟกช้ำ อาการอักเสบของกล้ามเนื้อ และข้อต่อ กระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต
การทำลูกประคบในแต่ละภูมิภาคจะมีพืชสมุนไพรที่เป็นส่วนประกอบแตกต่างกันไปตามองค์ ความรู้ สภาพแวดล้อมในท้องถิ่น ดังกรณีช้างด้นองค์ความรู้การทำลูกประคบสมุนไพรของศูนย์เรียนรู้ เครือข่ายปราชญ์ชาวบ้านในภาคกลาง และวิธีการทำเป็นลักษณะใช้สมุนไพรแห้ง บางแห่งจะมีใบเป้า ใบหนาด เป็นส่วนประกอบด้วย ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือการทำลูกประคบสมุนไพร ประกอบไปด้วย หัวไพร ขมิ้นชัน ตะไคร้ มะกรูด ใบมะขาม ใบล้มปอย เกลือ การบูร หั่นหรอลับ ห่อด้วยผ้าขาวบาง โดย วิธีการทำเป็นลักษณะใช้สมุนไพรสด นำไปนึ่งแล้วนำมาใช้ได้ทันที สำหรับภาคเหนือจะมีข่าเป็น ส่วนประกอบร่วมด้วยและวิธีการทำเป็นลักษณะของการใช้สมุนไพรแห้ง โดยการตากแดดให้แห้งก่อนจึง นำมาผสมรวมกันห่อด้วยผ้าขาวบาง แล้วนำไปนึ่งก่อนใช้
0 ความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น